අවුන් සාන් සූ කී
1945 ජුනි 19 වැනිදා බුරුමයට සැබැවින්ම අනර්ඝ මුළු රටටම වගේම ලෝකයටම වටිනා සුන්දර ත්‍යාගයක් ලැබුණි. සූ.. එහෙමත් නැත්නම් අවුන් සාන් සූ කී.
ඇය දේශපාලනඥයෙක්, රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෙක්, කතුවරියෙක් වගේම සාම නොබෙල් ත්‍යාගලාභියෙක්. සූ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සඳහා වූ ජාතික ලීගයේ නායිකාව වන අතර අග්‍රාමාත්‍යවරයෙකුට සමාන තනතුරක් දරන පළමු සහ වත්මන් රාජ්‍ය උපදේශකවරිය ද ඇයයි. විදේශ කටයුතු අමාත්‍යාංශය, ජනාධිපති කාර්යාලය, විදුලි බල හා බලශක්ති සහ අධ්‍යාපනය සඳහා සේවය කළ පළමු කාන්තාව ද ඇයයි. කෙටියෙන්ම කියතොත් නූතන මියන්මාරයේ ජාතියේ දෙවඟන සූය.
1964 දී දිල්ලි විශ්ව විද්‍යාලයෙන් සහ 1968 දී ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් උපාධිය ලැබීමෙන් පසු ඇය එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ වසර තුනක් සේවය කළාය. ඇය 1972 දී මයිකල් අරිස් සමඟ විවාහ වූ අතර ඇයට දරුවන් දෙදෙනෙක් සිටී.
අවුන් සාන් සූ කී 1988 වර්ෂයේ සිට සිය රටට එල්ල වූ විවිධ බලපෑම් හමුවේ නොබියව නැගීසිටීම් තුළින් රටවැසියා තුළ ඉමහත් ගෞරවයට හා ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ අතර, හමුදා ජුන්ටාව විවේචනය කළ විශ්‍රාමික හමුදා නිලධාරීන් කිහිප දෙනකුගේ සහාය ඇතිව ඇය අලුතින් පිහිටුවන ලද ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය සඳහා වූ ජාතික ලීගයේ ප්‍රධාන ලේකම් ධූරයට පත්විය.
1990 මැතිවරණයේදී එන්.එල්.ඩී පාර්ලිමේන්තුවේ ආසනවලින් 81% ක් දිනා ගත් නමුත් මිලිටරිය බලය පැවරීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම නිසා ජාත්‍යන්තර විරෝධයක් ඇති විය. කෙසේ වෙතත්, ඇය මැතිවරණයට පෙර නිවාස අඩස්සියේ රඳවාගෙන සිටියාය. 1989 සිට 2010 දක්වා වසර 21කට ආසන්න කාලයක් ඇය නිවාස අඩස්සියේ පසුවූ අතර ඇය ලොව ප්‍රමුඛ පෙළේ දේශපාලන සිරකරුවන්ගෙන් කෙනෙකි.
ඇගේ පක්ෂය 2010 මැතිවරණය වර්ජනය කළ අතර එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ මිලිටරි පිටුබලය ලත් යූනියන් සහයෝගිතා සහ සංවර්ධන පක්ෂයට තීරණාත්මක ජයග්‍රහණයක් ලබා දීමයි. අවුන් සාන් සූ කී පයිතු හුලතව් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියක වූ අතර 2012 අතුරු මැතිවරණයෙන් පුරප්පාඩු වූ ආසන 45 න් 43 ක්ම ඇගේ පක්ෂය දිනා ගත්තේය.
2015 මැතිවරණයේදී ඇයගේ පක්ෂය අතිවිශිෂ්ට ජයග්‍රහණයක් ලබා ගත් අතර, යූනියන් පාර්ලිමේන්තුවේ ආසනවලින් 86% ක් ලබා ගත්තාය.
ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ වගන්තියක් හේතුවෙන් ඇයට ජනාධිපති ධූරය අහිමි විය. ඇය අලුතින් නිර්මාණය කරන ලද රාජ්‍ය උපදේශක භූමිකාව භාර ගත්තාය. එය අගමැතිවරයෙකුට හෝ රජයේ ප‍්‍රධානියෙකුට සමාන භූමිකාවකි.
අවුන් සාන් සූ කීගේ ගෞරවයට ඇය 1991 දී දිනාගත් සාම නොබෙල් ත්‍යාගය ඇතුළත් වේ. ටයිම් සඟරාව ඇයව “ගාන්ධිගේ දරුවන්” ලෙසත් අවිහිංසාව සඳහා සටන් කරන ඔහුගේ අධ්‍යාත්මික උරුමක්කාරිය ලෙසත් නම් කළාය.
රාඛයින් ප්‍රාන්තයේ රෝහින්ග්‍යා ජනයාගේ සමූල ඝතනය සහ මියන්මාරයේ හමුදාව සමූල ඝාතන සිදු කර ඇති බව පිළිගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඇය අකාර්යක්ෂම යැයි චෝදනා කරමින් අවුන් සාන් සූ කී රාජ්‍ය උපදේශක තනතුරට පත්වූ දා සිට රටවල් කිහිපයක, සංවිධානවල සහ සංඛ්‍යාලේඛනවල විවේචනයට ලක්ව තිබේ.
කෙසේ වෙතත් ථේරවාද බෞද්ධයකු වන ඇය කාන්තාවක් ලෙස නොබියව තම රටට එල්ල වන අභියෝගයන්ට මුහුණ දෙමින් ලෝකයේ බොහෝ බෞද්ධයන්ගේ ආදර ගෞරවයට පත් යකඩ ගැහැනියකි.
මුළු මහත් ආසියාවේම බොදු රැජිණ අවුන් සාන් සූ කී යැයි පිළිගැනීමට කිසිඳු සැකයක් නැත.. ❤️
